Proje ve Çalışmalarım

İçerisinde bulunduğum veya bizzat uygulayıcısı olduğum proje ve etkinlikleri paylaştığım blog sayfamı ziyaret edebilirsiniz.

https://servetzeyrekhoca.blogspot.com/

Dünden Bugüne Çarşamba'da Eğitim

 

Çarşamba'nın bazı kırsal bölgelerindeki yerleşim milattan önceki dönemlere kadar dayandırılsa da ilçe merkezi olan muhitin yerleşimi genel olarak Osmanlı döneminde şekillenmiştir. Özellikle Yeşilırmak'ın ıslahı ve çevresindeki bataklıkvari bölgelerin kurutulması ile hem kırsalda hem de ilçe merkezindeki yerleşim daha da geniş alana yayılmıştır. Osmanlı sonrası ve Cumhuriyet'in ilk yıllarındaki demografik yapıya bakıldığında ise Çarşamba'da Müslüman çoğunluğun yanı sıra Ermeni ve Rum Hristiyan grupları da görmekteyiz. Osmanlı'nın son döneminde ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında idarî olarak Çarşamba, şu anki Çarşamba, Ayvacık ve Salıpazarı  ilçelerinin tamamını, Tekkeköy ve köylerinin büyük kısmını, Asarcık ilçesinin bazı köylerini de içine alan büyük bir ilçedir.

Osmanlı'nın son dönem kayıtlarına bakıldığında Çarşamba'da 1869 yılında 8, 1872'de 4, 1880'de 12, 1888'de 7, 1895'te 5, 1905'te 6 medrese görülmektedir. Çarşamba'da 1904 yılında ise 13 medrese bulunmaktaydı. Bu medreseler: Hazinedarzade Süleyman Paşa Medresesi, Naimiye Medresesi, Arnabud Ali Bey Medresesi, Mahmut Tayyar Paşa Medresesi, Hamidiye Medresesi, Akpınar Medresesi, Yusuf Zeyneddin Medresesi, Tatarlı Medresesi, Sarıyurd Medresesi, Hisarcık Medresesi, Eğri Kiraz Medresesi, Şeyh Habil Medresesi ve Abacalu (İpçili) Medresesidir. Çarşamba'nın idari yönden bağlı olduğu Trabzon Vilayeti'nin tamamında 60, Canik Sancağı'nda ise toplam 23 medrese varken bu medreselerin 1904 yılı kayıtlarında 13 tanesinin Çarşamba'da bulunması dikkat çekicidir. Ayrıca Çarşamba'da 1869'da 169, 1880 de 147, 1888'de 280, 1902'de 198 tane de Sıbyan Mektebi bulunmaktadır. Çarşamba'da Osmanlı'nın son döneminde 4 tane özel kütüphane olduğu görülmektedir. Bu kütüphaneler Hazinedarzade Süleyman Paşa Kütüphanesi, Naimiye Kütüphanesi, Arnabut Ali Bey Kütüphanesi ve Mahmut Tayyar Paşa Kütüphanesi'dir. Osmanlı'nın son döneminde Çarşamba'nın idari yönden bağlı olduğu Trabzon Vilayeti'nin tamamında 12 adet kütüphane bulunduğu göz önüne alındığında, bu 12 kütüphanenin 6 tanesinin Canik Sancağı'nda, bu 6 kütüphanenin de 4'ünün Çarşamba'da oluşu dikkate şayandır. Bu kütüphanelerde toplam 1335 kitap yer almaktaydı. Osmanlı'nın son dönemindeki eğitim kurumlarını, eğitim kadrosu, kütüphaneler ve kitap adetleri değerlendirildiğinde Osmanlı'nın son döneminde Çarşamba'nın önemli bir eğitim merkezi olduğu anlaşılmaktadır.

II. Abdülhamit döneminde Avrupa okulları model alınarak yeni okullar açılmaya başlanmıştı. Bu okullar Osmanlı'da ibtida (ilkokul), Rüştiye (ortaokul) ve idadi (lise) diye isimlendiriliyordu. Bu okullardan Çarşamba'da 1884'te 4, 1895'te 4 ibtida (ilkokul) bulunmaktadır. Çarşamba'da ilk rüştiyenin (ortaokul) de 1871'de açıldığı anlaşılmaktadır. Sonraki yıllarda sadece kızların eğitim gördüğü İnas Rüştiyesi (kız ortaokulu) açılmıştır. Bu okulun kayıtlarına defa 1912'de rastlanmaktadır. Osmanlı döneminde Çarşamba'da idadi (lise) açılmadığı değerlendirilmektedir.

Çarşamba'da bulunan gayrimüslim nüfusa hizmet eden okullar da mevcuttu. 1893 yılında yapılan nüfus sayımında Çarşamba'da 47.597 Müslüman, 3.114 Rum, 9.775 Ermeni yaşamaktaydı. Çarşamba'da gayrimüslim nüfusa hizmet veren 33 kilise mevcuttu. Ayrıca 1869'da 7 tane Rum Sıbyan Mektebi, 18 tane de Ermeni Sıbyan Mektebi bulunmaktaydı. 1872'de 3, 1880'de 3 Rum Sıbyan Mektebi olduğu kayıtlardan anlaşılmaktadır. Ayrıca şu an Ayvacık ilçesine bağlı olan Kapıkaya köyü Kasım Kıran mevkiinde 1864 tarihinde protestan misyoner teşkilatı Amerikan Board Teşkilatı'na bağlı olarak Merzifon'da açılmış bulunan Amerikan Koleji'ne bağlı, kaçak faaliyet gösterdiği değerlendirilen ve ibtida ve idadi seviyesinde iki ayrı okul olarak tek binada eğitim veren bir okulun varlığı da bilinmektedir.

Cumhuriyet'in ilk yıllarında ilçe merkezinde ilkokullar bulunmakta fakat Osmanlı döneminde kayıtlarına rastlanan rüştiyenin (ortaokul) ne zaman kapandığı bilinmemektedir. Cumhuriyet'in ilk yıllarında Çarşamba'da Merkez İnas (Kız) İlkmektebi, Merkez Zükur (erkek) İlkmektebi, Tayyar Paşa İlkmektebi (Prof. Dr. Ali Fuad Başgil'in de mezunu olduğu bu okul muhtemelen sonradan Yeşilırmak İlkokulu oldu.) ve Atatürk İlkmektebi'nin olduğunu bilmekteyiz. Orta Mahalle'de 1934 yılında temeli atılan ve 1937'de Kurtuluş İlkokulu olarak açılmış olan okul, üç yıl sonra Merkez İlkokulu adını almıştır. Çay Mahallesi'nde bulunan Atatürk İlkokulu 1939 depreminde hasar alınca yeni binası yapılana kadar Merkez İlkokulu binasında eğitime devam etmiştir. Tayyar Paşa İlkokulu adıyla faaliyet gösteren ve sonradan adının Yeşilırmak İlkokulu olduğunu değerlendirdiğimiz okul ise şu anki Atatürk İlkokulu'nun bulunduğu yerdeydi. Çarşamba'da ilk ortaokul, halk tarafından yaptırılmış olup; 10/04/1945 tarihinde temeli atılan bina, 28/10/1946 tarihinde bitirilmiş ve eğitime başlamıştır. Yapılan ortaokul binası da şu anki Atatürk İlkokulu bahçesindeydi. Çarşamba'da ortaokul ve lisenin henüz olmadığı Cumhuriyet'in ilk yıllarında, sayıları çok az olsa da bazı öğrencilerin günü birlik trenle Samsun'a giderek Samsun'daki ortaokul ve liselerde eğitim aldıkları bilinmektedir. 

         Cumhuriyet'in ilk yıllarında Çarşamba'nın köyleri olan Ömerli, Muşçalı, Taflı (Dalbahçe), Alibeyli, Çayvar, Turgutlu, Tatarlı, Karamaslı, Büyüklü gibi bazı köylerde ahşap ilkokul binaları mevcuttur. 1950'lerden sonra tüm ülkede olduğu gibi Çarşamba'nın köylerinde de ilkokullar çoğalmış ve yıllar içerisinde tüm köylere ilkokullar yapılmıştır. 2000'li yıllar sonrasında kesintisiz sekiz yıllık zorunlu eğitimle beraber servis imkanlarının artması, nüfusun azalması gibi gerekçelerle çoğu köylerdeki ilkokullar kapatılmış ve şu an binaların çoğu atıl kalmıştır.

Çarşamba'da ilk lise Çarşamba Lisesi adıyla 1966 yılında eğitime başlamıştır. 1957 yılında Akşam Kız Sanat Okulu eğitim faaliyetlerine başlamış, kurum 1974 yılında Çarşamba Kız Meslek Lisesi'ne dönüştürülmüştür. Kurum halen Yunus Emre Meslekî ve Teknik Anadolu Lisesi adıyla hizmet vermektedir. 1960 yılında Halk Eğitim Merkezi, şu anki binasında hizmete başlamıştır. Daha önceden Çarşamba Türk Ocağı sonrasında da Halkevi olarak faaliyet gösteren şu anki Çarşamba Halk Eğitim Merkezi'nin olduğu yerde bulunan eski bina, 24 Kasım 1930 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk tarafından ziyaret edilmiş  ve Mustafa Kemal Atatürk tarafından ocağın ziyaretçi defterine "Çarşamba Türk Ocağında tanıdığım kıymetli gençlik iftihara layıktır." ifadesi yazılmıştır. 

          1953 yılında Şehit Nuri Pamir İlkokulu eğitim faaliyetlerine başlamış, 1964 yılında şu an ortaokul olarak faaliyet gösteren Gaziosmanpaşa Ortaokulu ilkokul olarak açılmıştır. 1967'de Helvacalı İlkokulu, 1969'da şu an ortaokul olarak faaliyet gösteren Değirmenbaşı İlkokulu, 1970'te Kızılot Ortaokulu, 1975'te Dikbıyık Ortaokulu eğitime başlamıştır. 1976 yılında Çarşamba İmam Hatip Lisesi liralık bir evde eğitime başlamış ve halkın yardımlarıyla yapımına başlanan binasına 1981 yılında yarı inşaat olarak geçilmiştir. Daha sonradan Çarşamba Anadolu İmam Hatip Lisesi adını alan kurum 2014 yılında Çarşamba Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi'ni bünyesinden ayırmış ve halen hafızlık ve fen ve sosyal bilimler projesi uygulayan imam hatip lisesi olarak faaliyet sürdürmektedir. 

            1984'te Çarşamba Öğretmenevi açılmış, 1988 yılında halen Yıldıray Çınar Meslekî ve Teknik Anadolu Lisesi olarak faaliyet gösteren Çarşamba Ticaret Meslek Lisesi, 1989 yılında da halen Çarşamba Meslekî ve Teknik Anadolu Lisesi adıyla faaliyet gösteren Çarşamba Endüstri Meslek Lisesi açılmıştır. 1998 yılında halen 75. Yıl Meslekî ve Teknik Anadolu Lisesi adıyla eğitim veren Çarşamba Sağlık Meslek Lisesi kurulmuştur. 1992 senesinde Çarşamba Anadolu Lisesi eski Merkez İlkokulu'nun tarihi binasında ortaokul seviyesinde kurulmuş, 2002 yılında da Yeşilırmak Lisesi açılmıştır. Yeşilırmak Lisesi, 2010 yılından itibaren Çarşamba Fen Lisesi'ne dönüştürülmüş ve Yeşilırmak Lisesi, Çarşamba Fen Lisesi'ne dönüştürülerek tedricen kapatılmıştır. 2005 yılında Ali Fuat Başgil Anadolu Lisesi açılmış, 2009 yılında da Bulutoğlu Anadolu Lisesi eğitim faaliyetine başlamıştır. 1966 yılında kurulan ve Çarşamba'nın ilk lisesi olan Çarşamba Lisesi, 2013 yılından itibaren Yeşilırmak Anadolu İmam Hatip Lisesi'ne dönüştürülerek tedricen eğitim faaliyetlerine son vermiştir. 

          Çarşamba'nın ilk bağımsız anaokulu olan Zübeyde Hanım Anaokulu 2001 yılında eğitime başlamış, ilçemizin diğer bağımsız anaokulu olan Nene Hatun Anaokulu da 2011'de eğitime başlamıştır. 4+4+4 eğitim sistemine geçilmesiyle beraber Çarşamba'nın ilk bağımsız İmam Hatip Ortaokulu olan Çarşamba İmam Hatip Ortaokulu 2012 yılında Değirmenbaşı Ortaokulu'nun üst katında faaliyete başlamıştır. 2016 yılında okulun bünyesinden ayrılan öğrencilerle Ali Fuat Başgil İmam Hatip Ortaokulu kurulmuştur. Çarşamba'nın ilk özel okulu Amerikan Kültür Koleji adıyla 2014 yılında açılmış, kurum kısa süre içerisinde faaliyetlerine son vermiştir. İlçemizde halen eğitime devam eden 2019 yılında kurulan 19 Mayıs Teknoloji Koleji ve Mektebim Koleji isimli özel okullar bulunmaktadır. İlçemizde ayrıca Özel Pera ve Özel Vefa isimli iki adet Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi ile Atak, Beta, Çarşamba Durmaz, Demirsoylar, Fen, Genç, Öz-Kar, Sevgi ve Yeni Çarşambalılar isimli Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursları faaliyet göstermektedir.

Çarşamba 2000 yılında ilk defa üniversite ile tanıştı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi'ne bağlı olarak kurulan ilk meslek yüksekokulu ikinci öğretim olarak bazı lise binalarında eğitime başlamış; sonrasında Çarşamba Ticaret Borsası tarafından yaptırılan yeni binasına geçmiş ve böylece Çarşamba Ticaret Borsası Meslek Yüksekokulu adını almıştır. Halen meslek yüksekokulunda Bilgisayar Teknolojileri, Muhasebe ve Vergi, Finans - Bankacılık ve Sigortacılık, Büro Hizmetleri ve Sekreterlik ile Mülkiyet Koruma ve Güvenlik önlisans programlarında eğitim verilmektedir.

          Kamu tarafından oluşturulan kampus alanına Hayırsever Mustafa Kemal Güneşdoğdu tarafından 2008 yılında faaliyete geçen ve Ali Fuat Başgil'in adı verilen Hukuk Fakültesi yaptırılmış ve eğitim faaliyetine başlamıştır. Kampus alanına sonrasında 2010 yılında Hayırsever Tülay Ulusoy tarafından babası adına Mehmet Tülazoğlu Adalet Meslek Yüksekokulu binası yaptırılmış ve bu binada da Adalet önlisans programında eğitim verilmektedir. Kampus alanında 2010 yılında açılan İletişim Fakültesi'nde Gazetecilik, Hakla İlişkiler ve Tanıtım, Radyo Televizyon ve Sinema, İletişim ve Tasarımı lisans bölümlerinde, 2016 yılında açılan Çarşamba İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi'nde de Tarih lisans bölümünde öğrencilere eğitim verilmektedir.  

Müslümanlık Bir İddiadır...

 

Müslümanlık bir iddiadır ve her iddia gibi bu iddianın da ispatı gerekir. Ve her zaman ‘Müddei (iddia eden) iddiasını ispatla mükelleftir.’ Yani eğer bir birey ‘Ben Müslümanım' diyorsa bunu söyleyen kişiden bu iddiasını ispatlaması beklenir.

Peki, bu ispat nasıl olacaktır?

Bir kişinin Müslümanlık iddiasının ispatı yaşantısında olmalıdır, hayatında aranmalıdır. Eğer Müslümanlık iddiasındaki bir kişi yaptığı davranışlardan, yediği içtiğine; ibadetlerinden, ticaretinden, aile hayatına; komşuluk ilişkilerine kadar hayatında İslam'dan izler taşıyorsa; İslamî bir hayat yaşıyorsa bu ispatı yapabiliyor denebilir. O nedenle ‘Ayinesi iştir kişinin, lafa bakılmaz.’ denmiştir.

Kur'an-ı Kerim'de Allah-u Teala birçok ayette iman ve salih ameli beraber zikreder. İman gönüldedir; gönüldekini, kalptekini de en iyi bilecek olan şüphesiz Allah'tır. Lakin gönüldekinin dışavurumu da davranışlarla gözlenebilecektir. O nedenle itikadımızca ‘iman kalple tasdik, dil ile ikrar’ olarak tanımlanmıştır. İmanın aslolan mekanı kalp yani gönül olmakla beraber bu iman ete kemiğe de bürünmelidir.

Peki, bu iman ete kemiğe nasıl büründürülebilir?

İman ve kısaca Allah'ın rızasını kazanmak maksadıyla yapılan bütün güzel işler olarak tanımlayabileceğimiz salih amel bütünlüğünü bir kuşun iki kanadına benzetebiliriz. Nasıl ki kuşun gökyüzünde güzel bir şekilde süzülebilmesi için iki kanadının da sağlıklı olması ve birbiriyle uyumlu bir şekilde çırpılması gerekiyorsa, Müslümanın hayatında da iman ve salih amel birlikteliği ve uyumu da böyle olmalıdır. Kalbinde taşıdığı imanını dıştan görünür hale getirebilmelidir Müslüman. O nedenle Müslüman ibadetlerine dikkat etmeli, en temel ibadetleri olan namaz, oruç, sadaka, zekat ve benzeri ibadetlerini aksatmamaya gayret etmelidir. Hayatının her anını Allah'ın kendini gördüğü, yaptığı şeyleri bildiği ve bunları kayıt altına aldırdığı bilinciyle sürdürmelidir. Müslüman yapmış olduğu meslek neyse onu en güzel şekilde yapmaya gayret etmelidir. Müslümanın ticareti gayrimüslimden farklı olmalı, Müslümanın aile hayatı gayrimüslimden farklı olmalı, Müslümanın komşuluğu gayrimüslimden farklı olmalıdır. Müslüman her halini ve davranışını Kur’an ve sünnet süzgecinden geçirmelidir. Hasılı Müslümanın her hali diğer insanlardan farklı olmalıdır. Müslümanlık iddiasında olan her birey yaptıkları ve yaşantısıyla iddiasını ispat etmeli, edebilmelidir.

https://www.akasyam.com/mobil/yazi/muslumanlik-bir-iddiadir-12137.html